Als mensen horen dat ik mindfulnesstrainingen geef, krijg ik vaak veel verschillende reacties. Van ‘Leuk, ik wil ook nog eens zo‘n training doen!’, tot ‘Dat is toch heel erg zweverig?’ en ‘Dan ben jij zeker altijd ‘zen’?’. Veel mensen weten niet goed wat mindfulness is. Ook deelnemers aan de mindfulnesstraining vinden het soms lastig om aan hun omgeving uit te leggen. Misschien kan deze blog je wat meer duidelijkheid geven.

Mindfulness is het Engelse woord voor ‘opmerkzaamheid’ of ‘aandacht’. Een mindfulnesstraining kun je dus ook een aandachttraining noemen. In een periode van 8 weken leer je om met meer aandacht te leven. Want leven doen we in onze huidige maatschappij namelijk vaak op de automatische piloot en dat levert ons onnodig veel stress op. Met alle gevolgen van dien.

Ken je dat: je komt aan op je werk en eigenlijk herinner je je nog maar weinig van de route die je onderweg hebt afgelegd. Of je luistert naar het verhaal van je collega, er valt een stilte en je realiseert je dat je het laatste stuk van het verhaal helemaal niet hebt meegekregen. Je was er met je aandacht niet meer bij. Zomaar twee voorbeelden van hoe wij leven op de automatische piloot. Je kent vast meer voorbeelden.

‘Van de 60.000 gedachten die we per dag hebben, is 70% negatief gekleurd. En die zetten automatisch je stresssysteem in werking.’

Wat gebeurt er eigenlijk terwijl je in die automatische piloot schiet? Jouw lichaam is altijd in het huidige moment aanwezig, maar je hoofd heeft constant de neiging uitstapjes te maken naar het verleden of naar de toekomst. Je bent er dus met je aandacht niet bij. Je bent bijvoorbeeld gesprekken of gebeurtenissen uit het verleden aan het ‘herkauwen’ (wat had je anders kunnen doen of zeggen?) of je bent druk bezig met de planning voor morgen of je zorgen aan het maken over iets in de toekomst.

Het gevolg van met je hoofd voortdurend in het verleden of in de toekomst aanwezig zijn, is dat je hoofd altijd vol is met gedachten. Dat geeft een onprettig gevoel van altijd ‘aan’ staan. Vaak zijn het ook geen vrolijke, opwekkende gedachten, maar bedrukkende en negatieve. Van de 40.000 (!) gedachten die we per dag hebben, is 70% negatief gekleurd. En die zetten automatisch je stress-systeem in werking. Je lichaam reageert met het aanmaken van verschillende stofjes en brengt je in opperste staat van paraatheid alsof je op de vlucht bent voor een sabeltandtijger. Ons primitieve vecht-, vlucht- of bevriessysteem bij stress reageert, terwijl je jezelf daar niet eens altijd bewust van bent. Maar jouw lichaam ervaart wel de negatieve gevolgen ervan.

Bij die continue gedachten over verleden en toekomst komen nog eens de constante indrukken van alle dagelijkse activiteiten die je ‘moet’ doen, de tijdsdruk, haast en competitie die je daarbij mogelijk ervaart, de neiging tot multitasking en het constant beschikbaar zijn via social media. Niet voor niets ervaren ruim 1 miljoen (!) Nederlanders burn-out klachten en is 36% van het verzuim gerelateerd aan werkstress!

Stress heeft een negatieve invloed op ons gevoel van welzijn en op onze gezondheid. Op korte termijn kan stress leiden tot hoofdpijn, spierpijn, verhoogde hartslag en bloeddruk, slaapproblemen en een gevoel van mentale instabiliteit. Op de lange termijn kan het zelfs leiden tot ernstige vermoeidheid, uitputting, burn-out, angst, depressie, problemen met aandacht, planning, organisatie, geheugen en prioritering, psychische aandoeningen en aandoeningen aan hart en bloedvaten. Serious business dus!

Een ander gevolg van leven op de automatische piloot en met je hoofd voortdurend ergens anders zijn, is dat je de mooie momenten in het hier-en-nu niet meer opmerkt. Leven doen we immers alleen in dit moment, niet in het verleden of in de toekomst. Grote kans dus dat je vaker voorbij loopt aan de mooie momenten en steeds minder geniet van klein geluk.

Een mindfulness- of aandachtstraining helpt je om je automatische piloot te herkennen, eruit te stappen en weer écht te leven. Het is een vaardigheidstraining, waarbij je leert om je aandachtspier te trainen. Je bent weer met je aandacht aanwezig bij alles wat zich van moment-tot-moment voordoet, en merkt je gedachten, emoties en lichaamsgevoel op die aangeven hoe het met je gaat. En je leert ook om niet te oordelen over dat wat je ervaart en om het niet anders te willen. En in dat laatste stuk zit eveneens een belangrijke stressverlagende factor.

Want is het niet juist omdat we zo snel een oordeel hebben over onszelf of over een ander, en omdat we vaak iets willen wat we niet krijgen of juist krijgen wat we niet willen, dat we stress ervaren? Terwijl we er vaak helemaal geen invloed op kunnen uitoefenen. Dus voordat we er erg in hebben, leveren we de hele dag door een gevecht tegen de dingen die we graag anders willen, terwijl we er niets aan kunnen veranderen. Dat kost enorm veel energie en heeft heel veel invloed op je (pieker)gedachten, stemming, nachtrust en je gezondheid!

Dat betekent trouwens beslist niet dat je alles in het leven maar over je heen moet laten komen. Mindfulness leert je om te veranderen wat je kunt veranderen. Maar het leert je ook om, vaak stapje voor stapje, te accepteren wat je niet kunt veranderen. En dat lucht enorm op! Stress wordt namelijk niet veroorzaakt door de moeilijke gebeurtenissen in ons leven, maar door onze eigen reactie erop. Of misschien beter gezegd: onze gedachten erover. Onze gedachten zijn 100% verantwoordelijk voor ons lijden. Stel je maar eens voor dat je al je zorgelijke gedachten niet meer hebt. Hoe zou je je dan voelen?

Misschien denk je nu: ‘Maar hoe dan? Hoe breng ik dat alsmaar drukke hoofd met gedachten meer tot rust?’ Tijdens eens 8-weekse mindfulnesstraining ga je daar zelf actief mee aan de slag. Dat doen we met veel praktische oefeningen, het uitwisselen van ervaringen en het opdoen van inzichten die daadwerkelijk je leven veranderen.