‘Heb jij het idee dat een overspanning of burn-out jou niet gaat overkomen? Dat had ik namelijk wel. Totdat mijn lichaam het opgaf en mijn hoofd daar enorm van baalde. Want als het aan mij had gelegen, was ik nog even doorgedenderd. Mijn wilskracht en verantwoordelijkheidsgevoel hielden me veel te lang op de been. Typisch voor HSP.

Een overspanning of burn-out kan echt iedereen overkomen. Het is geen vaag psychisch probleem, maar vooral een lichamelijk probleem. Als je lange tijd stressklachten hebt is namelijk door de jaren heen de werking van je stresssysteem veranderd.

Ons stressmechanisme werkt zo: bij álles wat we doen (van uit je bed stappen, shoppen met je beste vriendin tot een dag op je werk) maakt je stressmechanisme stresshormonen vrij die ervoor zorgen dat je lichamelijk en mentaal kunt presteren. Met die extra energie kan je hart sneller gaan kloppen, kunnen je spieren arbeid verrichten en kunnen je hersens ook harder werken.

Als jij rust, doet je stressmechanisme dat ook. Dan worden op celniveau herstel- en vernieuwingswerkzaamheden uitgevoerd. Bijvoorbeeld tijdens een pauze op je werk, maar het meeste herstel je als je ’s nachts in een diepe slaap bent.

Maar, let op! Als je steeds actief bent en weinig uitrust, is je stresssysteem actiever dan goed voor je is. Ook al ervaar je dat misschien heel anders omdat je heel gedreven bent in je werk of altijd erg blij wordt van sociale contacten in je weekend. Echt, ook leuke dingen kosten energie! Je wordt er misschien enthousiast en blij van, maar dat is dan ook het enige. Je stressmechanisme blijft namelijk ook op die momenten actief en zorgt er met behulp van extra stresshormonen voor dat je kunt blijven presteren. Ook als je eigenlijk wel voelt dat je moe bent. Je lichaam heeft voldoende rust nodig om te kunnen herstellen. Zo blijf je in balans.

Als je steeds té actief bent en te weinig herstelt, kom je energetisch steeds verder in het rood te staan. Dan pleeg je roofbouw op je lichaam. Hierdoor raak je vermoeid en overprikkeld. En je krijgt last van verschillende andere klachten die we stressklachten noemen: hoofdpijn, slaapproblemen, benauwdheid, spierpijn, hartkloppingen…

Als je nu een paar weken zorgt voor veel rust dan verdwijnen deze klachten weer. Maar gaat het roofbouwen door, dan past je stressmechanisme zich aan. Het wordt actiever, soms ook als het helemaal niet nodig is. Bijvoorbeeld als je probeert te slapen. Je kunt daardoor slecht tot rust komen en raakt steeds vermoeider. Deze overactiviteit beïnvloedt de werking van je brein, waardoor je somber en emotioneler wordt, het minder goed lukt om na te denken of te relativeren en je geheugen je steeds vaker in de steek laat.

Als deze klachten niet meer vanzelf verdwijnen doordat je rust neemt, dan ben je overspannen. Vaak stoppen mensen in dit stadium met werken en raadplegen ze hun huisarts. Maar als je zelfs nu nog doorgaat, put je je lichaam volkomen uit. Tot het echt niet meer gaat. Dit moment komt vaak heel plotseling en noemen we burn-out. Je stressmechanisme is dan neurohormonaal ontregeld. Je bent mentaal en lichamelijk tot niks meer in staat. Dit komt in 2 varianten voor.

De eerste is de hypervariant, waarbij je stressmechanisme overactief is. Daardoor ben je steeds erg gespannen en kun je maar moeilijk tot rust komen.

De tweede vorm van burn-out is de zwaarste vorm. Dan is het stressmechanisme onderactief, waardoor je wel 16 uur per dag kunt slapen zonder uit te rusten. Dat is de hypovariant.

Bij beide vormen ben je doodmoe, kun je je vrijwel niet concentreren en heb je een geheugen als een zeef. Daarnaast ben je erg emotioneel, je hebt depressie- en angstklachten en daarbij ook nog eens een hele lijst fysieke klachten (bijvoorbeeld spierspanning, hoofdpijn, lage weerstand, duizeligheid, rugpijn, schouderpijn, maagpijn, geïrriteerde darmen, hoge bloeddruk, laag libido enzovoort).

Herstellen van overspanning en burn-out duurt heel lang. Bij overspanning zo’n 6 tot 9 maanden. Bij burn-out ben je er nog ernstiger aan toe. Het duurt minstens 1 of 2 jaar voordat je van je klachten af bent. Als je overspannen of burn-out bent, heb je professionele hulp nodig bij je herstel. Je hebt iemand nodig die begrijpt wat er fysiek met je aan de hand is en die je kan helpen bij het herstel van je lijf, psyche en gedrag. Dat gaat in fases en met de juiste accenten op de juiste momenten. Zodat je de juiste dingen doet, waardoor je zo snel mogelijk weer herstelt.

Herken jij je in dit verhaal? Wacht dan niet langer, maar onderneem meteen actie. De Stress-check geeft je een idee van de ernst van jouw stress- en vermoeidheidsklachten. Je kunt hem hieronder gratis downloaden. Of plan meteen een vrijblijvend kennismakingsgesprek in, zodat ik je kan helpen op weg naar je herstel. En je weer energie hebt voor alle leuke dingen in het leven.