Soms spreek ik mensen die graag van hun hoogsensitiviteit af willen. Ze ervaren het alleen maar als een last: veel piekeren, spanningsklachten en slecht slapen bijvoorbeeld. Ze zijn ‘vergeten’ welke positieve eigenschappen aan hun hoogsensitiviteit verbonden is. Juist die talenten benadruk ik dan. HSP worden namelijk door hun omgeving vaak erg gewaardeerd. Hoogste tijd dus om eens wat verder in te gaan op de talenten van HSP.

De 10 talenten van HSP
Esther Bergsma geeft in haar boek ‘Het hoogsensitieve brein’ (2019) een opsomming van 10 belangrijke talenten van hoogsensitiviteit:
1. Talent om subtiel waar te nemen
2. Talent om te genieten van kleine dingen
3. Talent om het perspectief van anderen te begrijpen
4. Talent om het grote geheel te kunnen zien
5. Talent om weloverwogen beslissingen te nemen
6. Talent om intuïtieve beslissingen te nemen
7. Talent om sociale context te lezen
8. Talent om verantwoordelijkheid te nemen
9. Talent om creatief te denken
10. Talent tot zelfreflectie en verbetering

Deze 10 talenten licht ik hieronder toe met een aantal voorbeelden.

1. Subtiel kunnen waarnemen
In onze snelle samenleving leven veel mensen op de automatische piloot. Ze zijn in hun hoofd vooral bezig met de dag van morgen of blijven ‘hangen’ in het verleden. Met aandacht leven in het huidige moment en details opmerken is voor veel mensen iets wat ze niet (meer) kunnen. Hoogsensitieve mensen zijn juist bij uitstek goed in het opmerken van subtiele details. Waar een ander misschien voorbarige conclusies trekt, aannames doet of meeloopt met de rest, kan dit talent van hoogsensitieve mensen een welkome tegenhanger bieden. Bovendien merken hoogsensitieve mensen ook subtiele veranderingen in de sfeer op van een groep en kunnen zij op die manier tijdig ingrijpen als deze ‘ongezond’ wordt voor hen of de ander.

2. Genieten van kleine dingen
HSP merken kleine, subtiele details op en doen dat met al hun zintuigen. Daarvan zou je kunnen zeggen dat ze op die manier veel prikkels binnen krijgen, dat is natuurlijk ook zo, maar de andere kant van de medaille is dat zij daardoor juist ook erg kunnen genieten van ‘kleine’ dingen, waar niet-hoogsensitieve mensen misschien ongemerkt aan voorbij gaan. De geur van versgebakken brood, bloesemknoppen die uitlopen, bijzondere architectuur, fijne penseelstreken en prachtige melodielijnen in een muziekstuk. Er is maar weinig dat de aandacht van HSP’er ontglipt.

3. Het standpunt van anderen begrijpen
Het inlevingsvermogen van HSP’ers is groot. Een eigenschap die we in onze verharde en op efficiëntie gerichte samenleving goed kunnen gebruiken en die door veel mensen ook erg op prijs wordt gesteld. Even vragen hoe het met iemand gaat, een helpende hand uitsteken. Kleine moeite, groot plezier!

4. Het grote plaatje kunnen zien
De neiging van hoogsensitieve mensen om eerst te stoppen en dan pas te reageren (het stop−en−check−systeem), geeft hen letterlijk de tijd om dingen in hun verband te zien. Of verband tussen dingen op te merken. Verbanden die door anderen soms over het hoofd worden gezien of pas veel later worden ontdekt.

5. Bewuste keuzes maken
Hoogsensitieve mensen geven vaak aan dat ze moeilijk kunnen kiezen. Wat er in feite gebeurt is dat hun brein op volle toeren draait. Alle voor- en nadelen worden tegen elkaar afgewogen. Daarbij wordt niet alleen naar het huidige moment gekeken, maar ook eventuele toekomstige risico's worden hierin meegenomen. En dat vraagt uiteraard meer tijd (en energie)! Liever zeggen we dan ook dat HSP weloverwogen beslissingen maken. En reken maar: als ze een keuze hebben gemaakt, dan gaan ze er vaak ook voor!

6. Je gevoel volgen
Hoogsensitieve mensen hebben een sterke intuïtie. Dat komt omdat hun lichaam gevoelig is voor alle informatie die binnenkomt via de zintuigen (interoceptie). Als je gevoeliger bent voor sensaties in het lichaam, kun je die informatie goed gebruiken bij het maken van keuzes. Handig dus als je deze extra bron van informatie kunt aanspreken!

7. Sociale voelsprieten uitsteken
Het hoogsensitieve brein is erg gericht op wat de groep vindt en voert vrijwel standaard een sociale check uit. Wat vindt mijn partner van deze keuze, hoe kijken familie, vrienden en collega's er tegenaan? Leidt het tot beloning of afwijzing? Wat zijn de belangen van de groep? Het grote inlevingsvermogen van hoogsensitieve mensen hangt hier nauw mee samen. Omdat sociale steun belangrijk is in de preventie van burn-out, een fijne eigenschap om de beschikking over te hebben!

8. Verantwoordelijkheidsgevoel
Omdat hoogsensitieve mensen goed hun sociale voelsprieten kunnen uitsteken en de belangen van de groep vaak voorop zetten, hebben ze een groot verantwoordelijkheidsgevoel. Als iets niet af is, zetten ze een stapje harder. Het zijn loyale, betrouwbare medewerkers die zich niet zomaar ziek melden. Hun grote maatschappelijke bewustzijn maakt dat je ze ook vaak aan het werk ziet als vrijwilliger.

9. Creatief denken
Creatief zijn, betekent dat je onverwachte verbanden kunt leggen. Je denkt ‘out of the box’ en ziet de mogelijkheid tussen de moeilijkheid. Omdat hoogsensitieve mensen gedetailleerd waarnemen en dit combineren met nieuwe informatie, kunnen ze meer complexiteit waarnemen en zo tot nieuwe inzichten komen. Ze zijn goed in het bedenken van creatieve oplossingen, waar een ander al lang is afgehaakt.

10. Zelfreflectie en ontwikkeling
Een HSP vraagt zich altijd af of hij het goed gedaan heeft. Of het niet anders misschien toch beter had gekund. Dit komt omdat de intense manier van verwerken niet stopt als een hoogsensitief persoon heeft gereageerd. Op dat moment is namelijk een nieuwe situatie ontstaan, die weer van voor af aan leidt tot nieuwe informatie, intense verwerking en een nieuwe reactie. Zo blijft een HSP op zichzelf reflecteren en zichzelf verbeteren. Want hij ziet altijd nieuwe kansen en mogelijkheden!

HSP niet beter dan anderen!
Je zou na de opsomming van deze talenten bijna naast je schoenen gaan lopen. Dat is zeker niet de bedoeling. Het gaat erom dat je als hoogsensitief persoon leert inzien dat jouw eigenschappen minstens zo belangrijk zijn als die van anderen. We hebben in deze maatschappij zowel hoogsensitieve als niet-hoogsensitieve mensen nodig!